เพลงในวรรณคดีไทย

เพลงในวรรณคดีไทย

1.อิเหนารำพัน

                                                                                                อิเหนาเอ๋ย กรรมแล้วเอยรักเจ้าผิดหวัง

เพราะรักเขาเพ้อคลั่ง เขาชังเมินหน้าพาอดสู

ขาดยอดชู้เชยชมตรมใจไหนจะอายผู้คน

ทุกข์ใจจนหมองไหม้หลงลมใครโอ้ใจบุษบา

เจ้าเปลี่ยนคู่คลอไปชื่นเจ้าจรกา

โอ้แก้วตามนต์รักใจพาลอยไป

                                                                                                หลงรักเขา มองหาเงาแล้วเศร้าหวั่นไหว

รักหลงไหลเหมือนบ้านิจจาลืมได้โอ้ใจหญิง

แม่งามพริ้งมีมนต์วาจาเหมือนอารมณ์บุษบา

เหมือนพิมพิลาไลยหลงลมใครโอ้ใจชื่นกมล

โอ้อกอิเหนาจะเปรียบตัวเราอับจน

ใจกังวลคนรักมาเมินไปเอย.

(เนื้อหาจากเรื่องอิเหนา-รัชกาลที่2)

2.อิเหนารำพึง

รูปทรงวงพักตร์ลักขณา  บุษบานารี แม่งามเทียบเทวี หญิงใดใครเปรียบไม่มี สตรีศรีสุดาไฉไลเลิศลักษณ์ลาวัลย์ พริ้งเพริศเฉิดโฉมโนพรรณ สุดสรรพรรณา พักตร์ปลั่งเหมือนดังจันทรา จะเย้ยองค์อุมาเทพธิดาให้อาย

งามพร้อมมารยาท เลิศวิลาศนายนาดเยื้องกาย เนตรเจ้าชำเรืองเหมือนดังแม่นางเนื้อทราย เมื่อชมบาดชายโฉมนางแม่อายชม้ายมา วิตกอกอิเหนา ทุกวันเศร้าวิญญา รำพึงถึงบุษบา หลงรักเป็นหนักหนา ดวงยิหวาเจ้าเอย

โอ้ยอดชีวันกัลยา  บุษบาน่าเชย เจ้าอย่าโกรธเคืองเลย โฉมตรูเป็นคู่ชมเชย แม่เอยจงเมตตา เสียแรงใฝ่ฝันรัญจวน หัวอกพี่ช้ำคร่ำครวญ นวลน้องไม่เวทนา ง้องอนอ้อนวอนแก้วตา หลงนุชบุษบา กรุณาอย่าอาย

แรงฤทธิ์พิศวาส ไม่สามารถตัดรักหักไม่คลาย โอ้แม่ดูงามรักพี่ยิ่งความเสียดาย พี่ไม่กลับกลายหมายปองรูปทองน้องชม น้อยบุญวาสนา ช้ำอุราตรอมตรม วิตกหัวอกระบม อิเหนาคราวระทม ให้พี่ชมเถิดเอย

                                (เนื้อหาจากเรื่องอิเหนา  รัชกาลที่ 2 )

นางกุสุมา
จาก ผู้ชนะสิบทิศ

3.ยอดพธูเมืองแปร

                                                                โฉมควรจักฝากฟ้า                                               ฤาดิน  ดีฤา

เกรงเทพไท้ธรณินทร์                                                         ลอบกล้ำ

ฝากลมเลื่อนโฉมบิน                                                          บนเล่านาแม่

ลมจักชายชักช้ำ                                                                   ชอกเนื้อเรียมสงวน

                                                                แม่ยอดพธูเมืองแปร                                           ช่างสวยแท้งามเด่น

งามเหมือนหนึ่งจันทร์เพ็ญ                                               สมเป็นยอดนารี

พี่อยากยลโฉมเจ้า                                                                หลงรักเฝ้านิยม

แต่ต้องตรมไม่สมฤดี                                                          หรือบุญพี่จะมีไม่ถึง

                                                                                เจ้าหลับเอนกายสยายเกศา ยั่วอุราให้ข้าตลึง

อกแม่งอนเต่งตึงงามประหนึ่งอุบล

แม้ยามห่างน้องหมองหม่น

จะฝากหน้ามลพี่ขัดสนจนใจ

                                                                โฉมเอยแม่งามลักขณา                                       หรือจะลอยฝากฟ้า

ข้ากลัวจะเหลิงไป                                                                จะลอยโพยม

พระพรหมท่านจะคลั่งไคล้                                               ใครเล่าจะแล

พี่ฝากกับใคร                                                                         ใจหวงไม่เหมือนดังใจแม่

                                                                รักแท้คงเมตตาหรือลองฝากท้องคงคา

พี่ยิ่งคิดพาหมองไหม้                                                         ไม่อยากให้ใครกล้ำกลาย

พี่หวงดวงใจ                                                                         หลงไหลงมงาย

รักไม่คลายเพียงหนึ่งน้องนางเดียว

(จากเรื่องผู้ชนะสิบทิศของยาขอบ)

พระลอ

4.ยอยศพระลอ

รูปดังองค์อินทร์                                   หยาดฟ้ามาสู่ดิน

โสภิณดังเดือนดวง                                              เหนือแผ่นดินสรวง

เหนือปวงหนุ่มใด                                               เหล่าอนงค์หลงสวาท

ยอมเป็นทาสรักบำเรอ                                        นามขุนลอท้าวเธอ

ทรงสถิตย์ ณ  ทรวงใน                                       ลุ่มแม่กาหลงเจ้า

                                                หรือจะเท่าครึ่งหนึ่ง                                            แม้น้อยหนึ่งน้ำหทัย

เมื่อทรงคชสาร                                                    ธ ยิ่งหาญยิ่งกล้า   ลา………

ดั่งพญาสีหราชผู้เป็นใหญ่                                 ใช่เพียงศึกรบ                      

สยบพระทรงชัย   แม้ในศึกรัก                         พระยังยิ่งใหญ่

                                                นาฏอนงค์ปลงใจใคร่อิงอุ่น                              นับล้านโลกาล้วน

                                                ไม่ควรคู่บุญ ดั่งพ่อขุน                                        แมนสรวงเอย

               

บุเรงนอง

5.ผู้ชนะสิบทิศ

ฟ้าลุ่มอิรวดีคืนนี้มีแต่ดาว  แจ่มแสงแวววาว เด่นอคร้าวสว่างไสว เสียงคลื่นเร้าฤดี คืนนี้ข้าเปลี่ยวใจ เหน็บหนาวทรวงในแปลกไฉนข้าเศร้าวิญญา

ข้ามาทำศึกลำเค็ญ  เหนื่อยแสนยากเย็นไม่เว้นว่างเปล่า เพื่อศักดิ์ชาวตองอู ถึงจะตายจะอยู่ขอเชิดชูมังตรา

                                ดวงใจข้ามอบเมียขวัญ มั่นรักต่อกันกับมิ่งขวัญจันทรากุสุมายอดชู้รักเจ้าเพียงเอ็นดุไว้ชื่นชูดวงแด

                ไปรบอยู่แห่งไหน ใจคะนึงถึงเจ้า   เคยเล้าโลมโฉมแม่ ข้ากลับมาเมืองแปร มองเหลียวแลแสนเปลี่ยวเปล่าไม่มีแต่เงาข้าเฝ้าอาลัยหัวใจแทบขาด อนาถใจไม่คลาย

                เจ็บใจคนรักโดนรังแก ข้าจะเผาเมืองแปรให้มันวอดวาย จะตายให้เขาลือชาย จะให้เขาลือชายว่านามชื่อกู ผู้ชนะสิบทิศ  ผู้ชนะสิบทิศ  ผู้ชนะสิบทิศ

(เนื้อหาจาก ผู้ชนะสิบทิศ  ยาขอบ)

ทศกัณฐ์

                                                                                                         6.เป็นไปไม่ได้

ถ้าฉันมีสิบหน้าอย่างทศกัณฐ์  สิบหน้านั้น ฉันจะหันมายิ้มให้เธอ สิบลิ้นสิบปากจะฝากคำพร่ำเพ้อว่ารักเธอ รักเธอเป็นเสียงเดียว

ถ้าฉันมียี่สิบตาอย่างทศกัณฐ์   ยี่สิบตาของฉันจะมองเธอไม่เหลียว ยี่สิบแขนจะสวมกอดเธอผู้เดียว  ยี่สิบสีดาอย่ามาเกี่ยวไม่แลเหลียวมอง

แต่ฉันมีหน้าเดียวซีดเซียวทุกข์ทน   ด้วยความจน ความขัดสนจนเงินและทอง หนึ่งลิ้นหนึ่งปากไม่อาจจักผยอง ว่าฉันปอง ฉันปอง เธอแม้เงา

แหละฉันมีตาคู่เดียวแลเหลียวเมียงมอง อีกมือสองของฉันนั้นอาภัพอับเฉา ดาวจากสรวงหรือจะร่วงสู่ทรวงอกเรา ได้แต่ซบเซาเศร้าลำเค็ญเป็นไปไม่ได้

(เนื้อหา จากเรื่องรามเกียรติ์)

พันท้ายนรสิงห์-นวล

                                                                                               7.น้ำตาแสงใต้

                                                                นวลเจ้าพี่เอย                                       คำน้องเอ่ยล้ำคร่ำครวญ

ถ้อยคำเหมือนจะชวน                                        ใจพี่หวนครวญคร่ำอาลัย

                                                น้ำตาอาบแก้ม                                                      เพียงแซมเพชรไสว

วาววับจับหัวใจ                                                     เคล้าแสงใต้งามจับตา

                                                                นวลแสงเพชร                                      เกล็ดแก้วอันล้ำค่า

คราเมื่อแสงไฟส่องมา                                       แวววามชวนชื่นชม

                                                น้ำตาแสงใต้                                                         ดื่มใจพี่ร้าวระบม

ไม่อยากพรากขวัญภิรมญ์                                  จำใจข่ม…..ใจไปจากนวล

(จากเรื่อง  พันท้ายนรสิงห์)

พระลอตามไก่

8.ไก่ฟ้า

                                                                                                ไก่ฟ้าเอยโสภิณ

ข้อยได้ยินสมนามว่าเจ้างามจริงหนอ

หลอกให้พระลอพบเลยก่อลำเค็ญ

เที่ยวตามยากเย็น เพราะเป็นด้วยมนต์สุดา

                                                                                                ไก่ฟ้าเอยโสภิณ

ข้อยได้ยินสมนามว่าเจ้างามจริงหนา

โอ้ขวัญตาสวยสง่าไฉน

ข้อยสู้ตามไปถึงดงแดนไพรซอกซอน

                                                                                                โศกเอยบ่เคยพบเจ้า   

ข้อยหลงแต่เงา

ข้อยเฝ้าครวญหาอาวรณ์

คิดไปใจข้อยสะท้อน

ร้าวรอนมิวายอาวรณ์อ่อนใจ

9.กามนิต  วาสิฏฐี

                                เฮ     เฮ    เฮ   ฮา   มาฟังผมว่าเรื่องหลังยังมี  จะกล่าวสุนทรเป็นกลอนลิขิต  เรื่องกามนิตกับวาสิฏฐี

                กามนิตยอดชาย จะไปค้าขายที่โกสัมพี โชคและบุญหนุนนำไปเจอสาวงามชื่อวาสิฏฐี  นางกับมิตรสหายเดาะคลีถวายองค์ลักษมี  งามในรูประหงเสมือนดังองค์เทพไท้เทวี เนตรมาพบสบกันนวลนางไหวหวั่นในดวงฤดี  ทำให้ใจสะทกลูกคลีพลัดตกไปจากเวที  กามมนิตว่องไวกระโดดเข้ารับลูกไว้ทันที โยนไปให้นวลน้องประสานตามองสุขแสนเปรมปรีดิ์ ต่างได้รักร่วมจิตจนกามนิตกลับอุชเชนี สุดที่จะวิโยคใต้ลานอโศกที่เคยสุขี  ต่างได้น้อมสาบานจะร่วมสมานชั่วฟ้าธาตรี จึงได้จากกันไปแต่สองดวงใจโศกศัลย์โศกี

กามนิตโชคร้ายไปเจอยอดชายโจรองคุลี  ฝ่ายเจ้าสาตาเคียรก็มาพากเพียรลวงวาสิตฐี บอกว่ากามนิตได้สิ้นชีวิตในพนาลี นางจึงเศร้าหนักหนาต้องวิวาห์เพื่อชนกชนนี  กามนิตกลับมาได้เห็นแล้วพาให้ช้ำฤดี เลยต้องเสียผู้คนระทมทุกข์ทนไปทั้งสองศรี  จนวาระสุดท้ายที่ชีพสลายจึงรู้เรื่องดี เลยต้องอธิษฐานขอพบกันสุขาวดี.

(เนื้อหาจากเรื่อง  กามนิต-วาสิฏฐี)

น้ำตกไทรโยค

                                                                                                10.เขมรไทรโยค

                                บรรยายความตามไท้  เสด็จยาตร ยังไทรโยค  ประพาส  พนาสณฑ์(เอยน้องเอย….เจ้าไม่เคยเห็น)

                ไม้ไร่หลายพันธุ์คละขึ้นปะปน  ที่ชายชน    เขาชะโงกเป็นโกรกธาร  น้ำพุพุ่งซ่า ไหลมาฉ่าฉาน  เห็นตระการ ๆ  มันไหลจอกโครม  จอก โครม    มันไหล  จอก ๆ  จอก ๆ  โครม ๆ

                ยินปักษาซ้องเสียง เพียงประโคมเมื่อยามเย็น พยับโพยม   ร้องเรียกรัง   เสียงยูงทอง มันร้อง โด่งดัง หูเรา ฟัง ๆ   มันร้องดัง  กระโต้งฮง  มันดังก็อก ๆ  ก็อก ๆ กระโต้งฮง.

(พระราชนิพนธ์ใน  สมเด็จเจ้าฟ้ากรมพระยานริศรานุวัติวงค์)

เรื่อง เวนิส-วานิช

                                                                                                          11.ความกรุณาปราณี

                                                                                อันความกรุณาปราณี                                          จะมีใครบังคับก็หาไม่

หลั่งมาเองเหมือนฝนอันชื่นใจ                                        ากฝากฟ้าสุลาลัยสู่แดนดิน

                                                                                เป็นสิ่งดีสองชั้นพลันปลื้มใจ                            แห่งผู้ให้และผู้รับสมถวิล

เป็นกำลังเลิศพลังอื่นทั้งสิ้น                                              เจ้าแผ่นดินผู้ทรงพระกรุณา

                                                                                ประดุจทรงวราภรณ์สุนทรสวัสดิ์                     เรืองจรัสยิ่งมกุฎสุดสง่า

พระแสงทรงดำรงซึ่งอาขญา                                            เหนือประชาพสกนิก

(จากเรื่อง เวนิสวานิช  รัชกาลที่6)

นางละเวงวัณลา

12.คำมั่นสัญญา

                                                ถึงม้วยดิน                                             สิ้นฟ้า                    มหาสมุทร

ไม่สิ้นสุด                                               ความรัก                 สมัครสมาน

แม้อยู่ใน                                                ใต้หล้า                   สุธาธาร

ขอพบพาน                                            พิศวาส                   ไม่คลาดคลา

                                                                แม้เนื้อเย็น                            เป็นห้วง                มหรรณพ

พี่ขอพบ                                                 ศรีสวัสดิ์                เป็นมัจฉา

แม้เป็นบัว                                             ตัวพี่                        เป็นภุมรา

เชยผกา                                                  โกสุม                     ปทุมทอง

                                                                แม้เป็นถ้ำ                              อำไพ                      ใคร่เป็นหงส์

จะร่อนลง                                              สิงสู่                        เป็นคู่สอง

ขอติดตาม                                              ทรามสงวน           นวลละออง

เป็นคู่ครอง                                            พิศวาส                   ทุกชาติไป

(จากเรื่องพระอภัยมณี- สุนทรภู่)

13.ชมป่า

                                                                                                มาลี………………..

ดอกดังสีบานเย็นเห็นหรือไม่

ผีเสื้อร้อนว่อนอยู่ดูวิไล

งามกระไรหนอผีเสื้อช่างเหลืองาม

                                                                                                กินอะไรเกิดที่ไหนผีเสื้อเอ๋ย

อย่าปิดเลยตอบต่อที่ข้อถม

น้องจะได้ไปเกิดไปกินตาม

ให้อร่ามเหมือนผีเสื้อเหลือสวยเอย.

(จากเรื่องเงาะป่า- รัชกาลที่5)

พระพุทธบาท จ.สระบุรี

14.ที่รัก

                                                                                                นานแล้วพี่หลงพะวงมิหน่าย

นานแล้วพี่หมายจะได้ภิรมณ์

นานแล้วที่รักคอยจักขื่นขม

นานแล้วรักเพียงลมลมตรมเช้าค่ำ

                                                                                                ที่รักนะรักแต่ใจมิกล้า

ที่ช้านะช้าไม่กล้าเผยคำ

ที่คิดนะคิดเพราะกลัวจะช้ำ

เอ่ยคำแล้วเจ้าจะทำช้ำใจ

                                                                                                อย่าเหมือนน้ำค้างพราวพร่างไพรพฤกษ์

พอยามดึกเหมือนดังจะดื่มกินได้

พอรุ่งรางก็จางหายไป

รู้แน่แก่ใจได้แต่ระทมชีวี

                                                                                                ที่รักนะรักเพราะเทพเสริมส่ง

ที่หลงนะหลงเพราะเจ้าแสนดี

ที่หวงนะหวงเพราะสวยอย่างนี้

กลัวใครเขามาแย่งพี่ไปเอย

(จากนิราศพระบาท ของ  สุนทรภู่)

15.บังใบ

                                                                ได้ยินคำสำเนียงเสียงเสนาะ             แสนไพเราะรสรักเป็นหนักหนา

เหมือนยินเสียงหงส์ทองที่ฟ่องฟ้า                  กล่อมสุนทรวอนว่าน่ายินดี

ถึงแม้ว่าจะสนิทนิทรา                                        ก็ผวาเมื่อสดับตรับเสียงพี่

ถึงดิฉันร้อนรุ่มกลุ้มฤดี                       เสียงเหมือนทิพย์วารีมาประพรม

แต่โอ้ว่าอนิจจาได้กินหวาน                               มิช้านานก็ต้องกลืนทั้งขื่นขม

พอพี่ไปใจน้องต้องระทม                                  ยิ่งมาชมก็ยิ่งช้ำระกำใจ.

 ( จากเรื่อง  วิวาห์พระสมุทร รัชกาลที่  6)

อ้างอิง : http://www.arunsawat.com/board/index.php?topic=100.0;wap2